کودکان کار نوین

✔✔کودکان کار نوین
استفاده از رسانه ها به اشکال متعدد و گوناگون با زندگی امروزه عجین شده است و رسانه های جمعی با همه وجوه زندگی انسان در دنیای معاصر تنیده شده  و جنبه های متعدد پیدا و پنهان زندگی را تحت تاثیر خود قرار داده است.
در این میان تبلیغات تجاری به عنوان یکی از برنامه های حوزه رسانه ،سهم قابل توجهی را به خود اختصاص داده است. تبلیغات تجاری فرآیندی ارتباطی است که به معرفی کالاها و خدمات تجاری می پردازد تا مخاطبان خود را برای انتخاب  و خرید کالا مجاب سازد. امروزه تبلیغات در همه زمینه ها از قبیل سیاست ،تجارت و حتی علم و هنر نقش موثری دارد. تبلیغات معمولاً به دو معنا به کار می رود .در معنای منفی آن، تلاش می نماید با دروغ و فریب مردم و سودآوری ناعادلانه، اقدام به فروش کالا نماید (ترغیب )،اما به معنای مثبت آن، ضمن اجتناب از هرگونه دروغ و فریب، هدفش ارائه اطلاعات ،آگاهی بخشی و آموزش می باشد.
  از سوی دیگر نظام سرمایه سالاری پیوند عمیق با تبلیغات به مفهوم مدرن آن دارد. هدف این تبلیغات تنها بزرگسالان نیستند بلکه کودکان و خردسالان نیز طعمه هایی عالی برای تبلیغات سرمایه سالاری می باشند. در این میان آژانس های تبلیغاتی، بیشترین استفاده را از رسانه های جمعی می برند.
گسترش بی رویه تبلیغات،  کودکان را نه تنها به عنوان هدف، بلکه به عنوان ابزار تبلیغات قرار داده است.امروزه بسیاری از منتقدان، نگران تأثیرات اجتماعی تبلیغات و آسیب های جدی ناشی از استفاده ابزاری از کودکان می باشند، زیرا در پاره‌ای از تبلیغات کودکان نه به عنوان هدف و مخاطب اصلی، بلکه به عنوان وسیله و ابزاری برای تبلیغات و درآمدزایی در فضای مجازی استفاده می شوند و در خدمت تجارت قرار می گیرند.
سوءاستفاده از کودکان از زمانی آغاز شد که استفاده آشکار از زنان در تبلیغات ممنوع گردید و کودکان آهسته آهسته جای آنها را گرفتند، به ویژه  کودکانی که از جذابیت ظاهری و جسمانی بیشتری برخوردار بودند . بدین صورت  کودکان، قربانی درآمدزایی گردیده ، در خدمت تجارت و صنعت مدلینگ درآمده و شاغل گردیدند .
از سوی دیگر ضمن استفاده ابزاری از کودکان در تبلیغات، برخی از خانواده‌ها به محض تولد فرزندشان بدون کمترین توجه به حریم کودک، با باز کردن صفحه ای در اینستاگرام، لحظه به لحظه زندگی کودک خود را در معرض نمایش قرار داده و تلاش می کنند برای صفحه کودک خود دنبال کننده جمع نمایند. در این زمینه مادران نقش بسیار قابل توجهی داشته اند .استفاده از لباس های لاکچری و ژست های خاص، با هدف جذب مخاطبان برای فروش بیشتر ،کودکان را تبدیل به قربانیان اینستاگرام و کودک کار می نماید، به ویژه که والدین این کودکان برای جذابیت بخشیدن هر چه بیشتر این صفحات، کودک خود را مجبور می کنند  ساعت ها دوربین را تحمل نموده و با تکرار جملات سنگین و سخت و گاهی آرایش های زننده و آزاردهنده، خواسته های آنان را تامین نمایند.
زمانی که صفحه این کودکان پرمخاطب می گردد، شرکت ها و کمپانی های بزرگ تبلیغاتی سعی می نمایند با استفاده از این صفحات برای تبلیغات خود، آنان را قربانی افزایش سودآوری شرکت های خود نموده و با وارد کردن کودکان به صنعت مدلینگ و تبلیغات ، به سادگی  آنها را تبدیل به یک میکرو سلبریتی و اینفلوئنسرهای کوچک  نمایند. بدین گونه کودکان بدون درک از فضای تبلیغات، طعمه شهرت طلبی و ثروت طلبی والدین خود گردیده و تبدیل به "کودکان کار نوین"، "کودکان کار ویترین دنیای مدرن" و "فعالان دنیای مارکتینگ دیجیتال" می‌شوند ،کودکانی که سرپرست خانوار،اما در دست والدین بدسرپرست هستند. کمپانی‌ها و موسسات سرمایه سالاری، همچنین با برگزاری مسابقات مدلینگ، با استفاده از کودکان و ورود آنها به مسابقات تجاری، "بردگی مدرن" و "استعماری نوین" را به نمایش می‌گذارند.

🌼پیامدهای کودکان کار نوین
کودکان ضعیف هستند و قدرت تصمیم گیری ندارند. واقعیت این است که  ما اجازه نداریم بدون اجازه وارد دنیای کودکی شویم ،اجازه نداریم از کودکان در تبلیغات استفاده کنیم یا آن‌ها را مخاطب و هدف اصلی  تبلیغات قرار دهیم. هرگونه استفاده ابزاری از کودکان در شبکه ها، از قبیل شبکه‌های مجازی ،نوعی بهره کشی و سوء استفاده و مصداق بارز کودک آزاری میباشد. هدف قرار دادن و یا استفاده از کودکان در  تبلیغات ، آنان را از  مسیر رشد طبیعی  و همه جانبه دور مینماید و ناخواسته آنها را وارد فرایندها و مسیرهایی می نماید که به هیچ عنوان با دنیای کودکی آنان سازگار نیست . اگر برخی مادران و پدران کودکان کار سنتی برای کسب درامد، کودکان خود را در ساعت های پر ترافیک و در معابر ناامن و شلوغ شهر مجبور به خرده فروشی می‌نمایند والدین اینستاگرامی کودکان خود را هر روز مجبور به فروش زیبایی خود می نمایند، اگر کودکان کار خیابانی به انسان های خشن برونگرا تبدیل می شوند، کودکان کار اینستاگرامی به خشن های درونگرایی تبدیل می‌شوند که هم برای خودشان و هم برای جامعه آسیب جدی به شمار می آیند. بنا بر این ،کودکان اینستاگرامی چه‌بسا آینده‌ای پر مخاطره تر از آینده کودکان کار خیابانی داشته باشند.
از سوی دیگر، بسیاری از کودکانی که در صنعت تبلیغات مورد استفاده قرار گرفته اند به دلیل تفاوت های بسیاری که با همسالان خود دارند و تجربه ای که از فضاهای کاملا مغایر با سنین خود کسب کرده‌اند دچار مشکلات روانی بسیاری شده اند.عدم امکان تعامل با همسالان خود و دور بودن از محیط طبیعی و تجربه دوران کودکی، ایجاد نوعی خودشیفتگی در این کودکان به دلیل توجه بیش از حدی که از دیگران گرفته اند تا زمان بزرگسالی، انتظار توجه افراطی همیشگی و احساس نیاز مرکز توجه همیشگی قرار گرفتن ، باور انجام اعمال خارق العاده دائمی جهت کسب توجه بیشتر، و احساس افسردگی زمانی که با بی تفاوتی دیگران نسبت به خود روبه‌رو می‌شوند، عدم امکان استفاده لازم از آموزش رسمی و بهره گیری از آن به دلیل فقدان زمان لازم، کم وقت گذاشتن والدین برای آموزش آنها، گرایش به مصرف بیش از حد نیاز در این کودکان، درخواست خرید کالا های بیشتر به عنوان یک ارزش و نه رفع نیازهای معمولی، فشار بر والدین برای خرید محصولات بیشتر، ایجاد کشمکش و تعارض بین والد و کودک، جستجوی ارزش ها در ظواهر و رشد تک‌بعدی کودک، سلامت روانی کودکان را به مخاطره انداخته و به رشد شخصیت آنها آسیب جدی می‌رساند، و چه بسا آنان را در یک تعارض دائمی قرار دهد.
بسیاری از این کودکان در بزرگسالی دچار افسردگی و سرخوردگی شده، باورها و ارزش های آن ها کاهش پیدا می کند و اغلب نمی توانند پدر و مادر خوبی در آینده باشند و مشکلات بسیاری را در بزرگسالی تجربه می نمایند. .بعلاوه محصول همانند سازی با آنان ،افزایش تمایلات و عقده‌های روانی نامطلوب در دیگر کودکان که استطاعت آن نوع زندگی را ندارند، ایجاد حس رقابت جویی منفی،  ایجاد احساس خصومت ،حسادت ،رقابت ،حسرت و بی عدالتی در سایر کودکان است.
🌼علل پدیده کودکان کار نوین
جامعه شناسان و روانشناسان معتقدند والدینی که از کودکان خود به عنوان ابزاری برای تبلیغات استفاده می کنند علت نیستند بلکه معلول هستند، لذا باید علت این موضوع را شناسایی نموده و از بین برد. یکی از مهمترین دلایل، فقر فرهنگی و وجود مشکلات اقتصادی در خانواده ها می باشد. به دلیل مشکلات فرهنگی و اقتصادی طی سال‌های گذشته، کودکان کار سنتی و نوین روز به روز افزایش یافته اند. متاسفانه در برخی از مواردنیز، والدین به دلیل عدم آشنایی با حقوق کودکان و صرفاً از روی چشم و هم چشمی و بدون آگاهی و با هدف خود نمایی، اقدام به انتشار عکس و فیلم از کودکان خود می نمایند. برخی از والدین نیز برای جبران نیازهای نیابتی و ارضای خواسته ها و احساسات  خود مبادرت به استفاده ابزاری از کودکان خود نموده اند.از یک سوی، ضعف نهادهای مدنی و غیردولتی که در حوزه کودکان و دفاع از حقوق و حریم آنها فعالیت می‌کنند، و ضعف در اجرای قوانین مدون و جاری  از سوی دیگر سبب شده است تا کمترین توجه به کودکان در برنامه ریزی های اجتماعی و و فرهنگی صورت گیرد.

🌼راهکارهای پیشگیری از کودکان کار نوین

1_ اجرای قوانین حمایت از حقوق کودکان
از نگاه قوانین بین‌المللی، همچون پیمان نامه حقوق کودک" کودک باید در برابر هرگونه غفلت، ظلم، شقاوت و استثمار حمایت شود". در بسیاری از کشورهای جهان هم قوانین و مقررات حقوقی سختگیرانه‌ای برای تبلیغات برای کودکان و توسط کودکان ، وضع  شده است .
قوانین جاری جمهوری اسلامی ایران، قانون کار قانون مجازات اسلامی و لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان،  کار افراد زیر سن قانونی را مصداق کار کودکان دانسته و آن را  منع نموده است.
ماده دوم قانون حمایت از کودکان و نوجوانان (مصوب 1381 )در تعریف کودک آزاری می گوید" هر نوع اذیت و آزار کودکان و نوجوانان که موجب شود به آنان صدمه جسمانی یا روانی و اخلاقی وارد شود و سلامت جسم یا روان آنان را به مخاطره اندازد، بهره کشی اقتصادی برشمرده و ممنوع می باشد".
کنوانسیون مرجع ملی حقوق کودک نیز ،یکی از موارد فاحش نقض حقوق کودک را نشر و بازنشر تصاویر کودکان با اهداف برانگیختن حس ترحم مخاطبان ، نمایش استعداد و زیبایی کودکان، تبلیغ کالاها و خدمات در فضای مجازی و سایت های خبری و اینترنتی و صفحات شخصی توسط اشخاص حقیقی و حقوقی و حتی والدین می داند.  بنابراین انتشار تصاویر کودکان در فضای مجازی نقض حقوق کودک می باشد و جرم انگاشته می گردد و قابل تعقیب است

2_ خانواده
یکی از مهمترین دلایل پدیده کودکان کار نوین، عدم آگاهی والدین به  قوانین و مقرارت از یک‌سو  و عدم آگاهی به  آسیب ها و پیامدهای آن از سوی دیگر می باشد. بنابراین آگاهی بخشی به والدین و پیگیری های فرهنگی و آموزشی و آشنا نمودن به قوانین و حقوق کودک میتواند به کاهش پدیده کودکان کار نوین و سنتی منتهی گردد
3_رسانه ها
امروزه رسانه ها به ما می گویند که دنیا در چه وضعی است، واقعیت از چه قرار است و چه موضوعاتی اولویت دارند. به واقع رسالت اصلی رسانه ها فرهنگ سازی می باشد .رسانه های امروز می بایست آینده محور باشند نه رو‌یداد محور.

4_ جامعه

پیشگیری از وقوع پدیده های ناهنجار اجتماعی و اقتصادی همواره باید مورد توجه همه آحاد جامعه قرار گیرد. تلاش نهادهای غیر دولتی و مدنی در کنار نهادهای دولتی، به منظور اصلاح قوانین و مقررات با رویکرد کودک محوری، تدوین لوایح مورد نیاز در راستای حمایت از حقوق کودکان، آموزش حقوق کودک به کنشگران حوزه حقوق کودک، تاسیس کلینیک های حقوق کودک و پیشگیری از نقض حقوق کودک از جمله اقداماتی است که نیاز به تدوین و اجرای برنامه های گوناگون با هدف ارتقاء حقوق کودک دارد